علت خشک شدن درخت بادام
اگر قصد کاشت درخت بادام در باغ یا حیاط خود را دارید، باید توجه داشته باشید که نگهداری از این درخت زیبا و میوه‌های خوشمزه‌اش کار ساده‌ای نیست و نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد، زیرا مستعد بیماری، آفت و خشک شدن است.
خشک شدن درخت بادام می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله شرایط اقلیمی نامناسب، کمبود مواد غذایی، آسیب‌های ناشی از سرما یا گرمای شدید، آفات و بیماری‌ها. در برخی موارد، تشخیص دقیق علت خشک شدن دشوار است، زیرا علائم مشابهی دارند.
در ادامه، به مهم‌ترین عوامل خشک شدن درخت بادام، شامل موجودات زنده و شرایط محیطی، می‌پردازیم.
علت خشک شدن ناگهانی درخت بادام
خشک شدن درخت بادام را می‌توان از طریق تغییر رنگ و بافت برگ‌ها، خزان زودرس، ضعف و مرگ شاخه‌ها، کاهش رشد سالانه، کوچک شدن میوه‌ها و کاهش محصول تشخیص داد.
اولین گام برای یافتن علت خشکی، بررسی وجود بیماری‌ها و آفات است. برای این منظور، برگ‌ها، شاخه‌ها و تنه درخت را به‌دقت بررسی کنید تا علائمی از آلودگی مشاهده شود.
علل خشک شدن بادام در طول سال
در ادامه، به برخی از بیماری‌ها و آفات مهم که ممکن است در فصول مختلف سال درخت بادام را تحت تأثیر قرار دهند، اشاره می‌کنیم.
علت خشک شدن درخت بادام در بهار
سوختگی برگ بادام توسط باکتری Xylella fastidiosa: این بیماری که از سوی سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌ها معرفی شده است، می‌تواند درخت بادام را نیز مبتلا کند. در این بیماری، ابتدا حاشیه و نوک برگ‌ها زرد شده و سپس به سمت مرکز برگ گسترش می‌یابد. برای کنترل این بیماری، از کاشت درختان شاه‌توت، چاودار و گزنه در نزدیکی درخت بادام خودداری کنید. در صورت آلودگی یک شاخه، می‌توان با هرس آن را کنترل کرد، اما در صورت گسترش بیشتر، باید درخت بیمار را با درخت دیگری جایگزین کرد.
شته‌ها: شته‌ها انواع مختلفی دارند و ممکن است بخش‌های مختلفی از درخت را درگیر کرده و پس از تغذیه از شیره درخت، علائمی مانند خشکی از خود بجا بگذارند. برای مبارزه و کاهش خسارت از طرف این موجودات، ارقام مقاوم بکارید، درخت را به خوبی با آب و کود تغذیه کنید و در فصل بهار به مبارزه شیمیایی با آن‌ها بپردازید.
علت خشک شدن درخت بادام در تابستان
یکی از اشتباهات رایج کشاورزان کم‌تجربه که باعث خشک شدن درخت در تابستان می‌شود، غرقاب کردن پای درخت هنگام آبیاری است. غرقاب کردن و تماس آب با تنه درخت سبب هجوم ویروس‌ها و قارچ‌ها خواهد شد. از شایع‌ترین بیماری‌هایی که در این شرایط گریبان‌گیر درخت می‌شود، بیماری پوسیدگی ریشه فیتوفترا است. در این شرایط ممکن است شاهد پژمردگی و تغییر رنگ برگ‌ها، قهوه‌ای شدن زیر پوست در محل پایه درخت، خروج صمغ و شیره و … بود. زمانی که شدت بیماری زیاد باشد، درخت بادام خشک خواهد شد. البته این علائم لزوماً مختص به یک بیماری نیستند و ممکن است بیماری‌های دیگری نقش داشته باشند.
علت خشک شدن درخت بادام در پاییز
در فصل پاییز، مهم‌ترین عاملی که می‌تواند درخت را تهدید کند، سرما و یخبندان است. برای جلوگیری از این نوع سوختگی و خشک شدن، باید به دور شاخ و برگ و میوه (در صورت امکان به دور کل درخت) نایلون ضخیم پلاستیکی، پارچه یا چادر بکشید. همچنین حداقل ۳ روز قبل از وقوع یخبندان، درختان خود را آبیاری کنید، زیرا خاک مرطوب نسبت به خاک خشک، گرمای بیشتری در خود حفظ خواهد کرد و این‌گونه از یخ‌زدگی درخت جلوگیری می‌شود.
علت خشک شدن درخت بادام در زمستان
از جمله بیماری‌هایی که در اواخر زمستان می‌تواند درخت بادام را بیمار کند، شانکر بوتریوسفریا (یا شانکر نواری) است که یک نوع بیماری قارچی است و متأسفانه بعد از ابتلا به این بیماری باید کل درخت را قطع کرد و مراقب بود به سایر درختان منتقل نشود. یکی از دلایل ابتلا به این بیماری، هرس نامناسب است. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید:
- از ابزارهای مناسب مانند دستگاه‌های قیچی هرس استفاده کنید.
- هنگام بریدن شاخه‌ها مراقب باشید که زخم و لهیدگی ایجاد نشود. در صورت ایجاد زخم، محل را به‌خوبی ضدعفونی کرده و بانداژ کنید.
- از هرس کردن نزدیک به زمان بارندگی خودداری کنید.
خشک شدن بخش‌های مختلف بادام
در این قسمت، آفات و بیماری‌هایی که سبب خشک شدن درخت بادام، میوه آن، سرشاخه و برگ درخت بادام می‌شوند را بیشتر بررسی می‌کنیم.
علت خشک شدن بادام و چغاله آن روی درخت
زنبور مغزخوار بادام (Eurytoma amygdali): این آفت از مغز میوه بادام تغذیه می‌کند. در صورت وجود این آفت، روی شفت بادام، سوراخ‌های ریز به همراه کرم سفید یا حشره بالغ مشاهده خواهید کرد. بهترین روش مبارزه با زنبور مغزخوار بادام، جمع‌آوری و معدوم کردن تمام میوه‌های آلوده، چه آن‌هایی که روی درخت هستند و چه آن‌هایی که ریخته‌اند، می‌باشد.
پوسیدگی چغاله بادام: علائم این بیماری در میوه نارس، با ایجاد لکه‌ای برنزی رنگ در دو طرف قسمت بیرونی و داخلی پوست چغاله بادام شروع می‌شود. به مرور زمان سبب چروکیدگی پوست و ایجاد توده قارچی خاکستری یا مشکی رنگ درون آن می‌شود. همچنین برگ‌های مجاور میوه‌های آلوده نیز خشک خواهند شد. استفاده از ارقام مقاوم، جمع‌آوری میوه‌های آلوده، کنترل آبیاری و اجتناب از مصرف کودهایی با نیتروژن زیاد، از جمله روش‌های مبارزه با این بیماری است.
علت خشک شدن سرشاخه‌ها و برگ‌های درخت بادام
آفات و بیماری‌ها
- شته خالدار هلو (Pterochloroides persicae): این شته قهوه‌ای با خال‌های سیاه به‌صورت گروهی روی سرشاخه‌ها و تنه درخت بادام مستقر شده و با تغذیه از شیره گیاهی، درخت را تضعیف می‌کند. بهترین روش مبارزه با این آفت، سمپاشی مناسب است.
- پوسیدگی فیتوفتورایی: این بیماری از مهم‌ترین عوامل از بین برنده درخت بادام است که باعث پوسیدگی طوقه و ریشه می‌شود. علائم آن شامل خزان زودرس، خشکیدگی سرشاخه‌ها، کاهش تعداد و اندازه برگ‌ها، تغییر رنگ برگ‌ها و خروج صمغ از طوقه است. برای پیشگیری، از غرقاب شدن طوقه و تنه درخت جلوگیری کرده و زهکشی مناسب را فراهم کنید. در صورت بروز بیماری، استفاده از سموم مانند متالاکسیل توصیه می‌شود.
- کنه تار عنکبوتی یا کنه دو نقطه‌ای (Tetranychus urticae): این آفت زیر برگ‌های درخت تجمع کرده و با ایجاد تارهایی شبیه به عنکبوت، از برگ‌ها تغذیه می‌کند که منجر به ضعف و ریزش آن‌ها می‌شود. برای کنترل این آفت، آبیاری منظم انجام داده، گرد و غبار را از روی برگ‌ها پاک کنید و در صورت لزوم از سموم مخصوص استفاده نمایید.
- بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی: این بیماری باعث زرد شدن و پژمردگی برگ‌ها می‌شود. کاشت گیاهانی مانند پنبه، گوجه‌فرنگی و خربزه در باغ بادام می‌تواند شدت بیماری را افزایش دهد. از آنجا که این بیماری در خاک زمستان‌گذرانی می‌کند، استفاده از روش‌هایی مانند آفتاب‌دهی به خاک می‌تواند مؤثر باشد.
عوامل محیطی مؤثر بر خشک شدن درخت بادام
در صورتی که پس از بررسی درخت، علائمی از بیماری یا آفت مشاهده نکردید، باید شرایط محیطی را مورد ارزیابی قرار دهید. این عوامل می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت درخت داشته باشند:
- محدوده دمایی مطلوب: 10 تا 32 درجه سانتی‌گراد
- pH مناسب خاک: بین 6.5 تا 8.5
- عمر مفید درخت: بسته به رقم، بین 25 تا 45 سال
- شرایط محیطی: نیازمند خاک حاصلخیز با زهکشی مناسب و محیطی آفتاب‌گیر
- تغذیه: نیازمند آبیاری منظم و استفاده از کود مناسب، متناسب با فصل
درخت بادام با وجود مقاومت نسبی به کم‌آبی و سرما، در شرایط زیر ممکن است دچار خشکیدگی شود:
- دمای بالا همراه با آبیاری کم
- وزش باد شدید و مداوم
- رطوبت کم هوا
- شوری خاک
روش‌های پیشگیری از خشک شدن درخت بادام
پیشگیری همواره بهتر از درمان است. برای حفظ درختان بادام از خشکی و مرگ، نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
- آبیاری: به‌موقع آبیاری کنید و از غرقاب شدن خاک و ریختن آب روی تنه درخت پرهیز نمایید.
- انتخاب رقم مناسب: رقمی را کشت کنید که مقاوم به آفات، بیماری‌ها و شرایط آب و هوایی نامساعد باشد؛ به‌عنوان مثال، رقم فرانیس مقاوم به آفات و بیماری‌ها است.
- کوددهی: با استفاده از کودهای مناسب، درخت خود را تقویت کرده و از خشک شدن به دلیل کمبود مواد غذایی جلوگیری کنید. به هیچ وجه از کود دامی نپوسیده استفاده نکنید.
- نگهداری: به‌طور مرتب درختان را بررسی کرده و از عدم وجود علائم بیماری و آفت، به‌خصوص در فصول گرم سال، اطمینان حاصل کنید. مراقب باشید که توسط انسان یا ماشین‌آلات کشاورزی، به تنه و شاخه‌های درخت آسیبی وارد نشود. باغ خود را از خطر حمله جوندگانی مانند موش و خرگوش دور نگه دارید. در صورت لزوم، از سموم مناسب استفاده کنید. درخت بادام را به‌موقع و به‌صورت اصولی هرس کنید و آن را از شرایط آب و هوایی نامطلوب و باد شدید محفوظ نگه دارید.
نتیجه‌گیری
تشخیص دقیق علت خشک شدن درخت بادام همیشه آسان نیست. ممکن است دلیل خشک شدن درخت، کمبود مواد غذایی یا نور باشد، اما با یک بیماری ویروسی اشتباه گرفته شود. بنابراین، توصیه می‌شود با کارشناسان مجرب مشورت کرده و از راهنمایی‌های آن‌ها بهره‌مند شوید.
